Kierowca panuje nad samochodem - we wszystkich sytuacjach ruchu i na wszystkich zakresach prędkości tylko wówczas, kiedy nie zmusza pojazdu do zachowania się w sposób sprzeczny z obowiązującymi prawami fizyki.
Najczęstszą i najpoważniejszą przyczyną wypadków drogowych jest za duża, niedozwolona prędkość. Kierowcy rozwijający nadmierną prędkość powodują ponad 25% wypadków.
Kierowca powinien mieć świadomość, że energia kinetyczna samochodu w ruchu jest proporcjonalna do jego ciężaru i kwadratu prędkości. Kiedy prędkość wzrośnie dwukrotnie, energia kinetyczna samochodu zwiększy się czterokrotnie. Mały samochód osobowy, ważący razem z pasażerami 1000 kg, podczas jazdy z prędkością 120 km/godz., ,,nabierze" około 57.000 kGm energii kinetycznej. Ową nagromadzoną energię “niszczą" bezpiecznie hamulce zamieniając ją na ciepło. W przypadku uderzenia samochodu w przeszkodę, owa energia zostaje zużyta na gięcie i łamanie samochodu.
Źródeł kolizji powstałych podczas przekraczania dozwolonej prędkości należy szukać w niezdyscyplinowaniu i lekkomyślności kierowcy, małym doświadczeniu, w chęci nadrobienia “straconego czasu", nieuwadze i alkoholizmie.
Kierowca musi się wyćwiczyć w prawidłowej ocenie bezpiecznej prędkości, zwłaszcza w ocenie czasu potrzebnego do zahamowania pojazdu. Całkowity czas hamowania składa się z następujących składników: czasu reakcji psychicznej (przeciętnie około 0,5 - 0,8 sęk.), czasu od momentu naciśnięcia na pedał hamulca do rozpoczęcia działania hamulca (0,1 - 0,6 sęk.) i czasu hamowania.
Czas reakcji psychicznej jest różny u różnych ludzi, zależy też od sytuacji i stanu psychofizycznego kierowcy. Jeżeli kierowca oczekuje niebezpieczeństwa - wynosi on 0,5 - 0,8 sek. Jeżeli kierowca jest uważny, ale nie oczekuje niebezpieczeństwa - wynosi 0,7 - 0,9 sek. Kiedy kierowca prowadzi pojazd nieuważnie - 1,4 - 1,9 sek. U kierowcy pijanego - 1,6 - 2,4 sekundy.
W czasie deszczu znacznie obniża się przyczepność opony do drogi. Fakt ten spowodowany jest utrzymywaniem się cienkiej warstwy wody między oponą i nawierzchnią jezdni.
W granicach wyższych prędkości (80 do 90 km/godz.) znacznie maleje możliwość manewrowania pojazdem. W granicach 100 do 120 km/godz. możliwość manewrowania zanika niemal zupełnie, samochód zamienia się w rozpędzoną masę.
Jakże często za kółkiem kierownicy siada osoba wpadająca łatwo w stan upojenia prędkością. Taki kierowca - “z gazem do dechy" - wyprzedza wszystkich i wszędzie, nie przejmując się warunkami ruchu. Upojenie prędkością góruje nad ostrożnością i zdrowym rozsądkiem.
Wyraźną oznaką umiejętności kierowcy jest płynność jazdy, a nie prędkość. Powolniejsza, ale płynna jazda w mieście okazuje się w praktyce szybsza, niż jazda ze zrywami.
Warto pamiętać, że szybsza jazda jest jazdą kosztowną.