Rozpędzanie samochodu, zwiększanie jego prędkości to umiejętności względnie łatwe do opanowania nawet przez przeciętnego kierowcę. Znacznie trudniej opanować sztukę bezpiecznego zatrzymania rozpędzonego pojazdu. Mistrza kierownicy poznajemy właśnie po technice hamowania w różnych warunkach i sytuacjach.

Wielkość siły hamowania zależy od siły tarcia, jaka wytworzy się między kołami samochodu a nawierzchnią jezdni, czyli od siły przyczepności. Wielkość siły przyczepności natomiast zależy od rodzaju i stanu nawierzchni, od rodzaju opon i stanu ich rzeźby bieżnika oraz od nacisku przypadającego na każdy centymetr kwadratowy powierzchni styku opony z jezdnią. Ustalono wartość współczynnika przyczepności opon do jezdni dla różnych rodzajów i stanów nawierzchni. Współczynnik oznaczono literką “u". (mi)

Najbezpieczniejszą jest nawierzchnia betonowa. Jest gładka, lekko porowata, w czasie deszczu nie staje się zbyt śliska. Beton: suchy u = 0,8-1,0; mokry u = 0,6-0,8

Nawierzchnia asfaltowa jest bardzo przyjemna do jazdy ale tylko wtedy, gdy jest sucho i niezbyt gorąco. W czasie deszczu asfalt staje się śliski i wymaga znacznego ograniczenia prędkości. Pamiętajmy o pułapce pierwszych minut deszczu. W dzień upalny rozgrzany asfalt jest miękki i nagrzewa opony. Asfalt: suchy u = 0,7-0,8; mokry u = 0,4-0,5

Nawierzchnia z kostki bazaltowej w miarę eksploatacji staje się niebezpiecznie gładka, a podczas deszczu jest bardzo śliska. Kostka: sucha u = 0,6-0,7; mokra u = 0,3-0,5

O wartości drogi gruntowej decyduje przede wszystkim rodzaj podłoża. Droga gruntowa: sucha u = 0,5-0,6; mokra u = 0,3-0,4

Kiedy nawierzchnię drogi - obojętnie jakiego rodzaju - pokryje szczelna warstewka śniegu, przyczepność kół do jezdni maleje w znacznym stopniu. Zależy od grubości warstwy śniegu i jego wilgotności. Droga zaśnieżona: u = 0,1-0,4

Gdy nawierzchnia drogi pokryje się warstewką lodu (gołoledź), siła przyczepności prawie zanika. Droga oblodzona: u = 0,05-0,15

Dla przykładu warto zestawić owe dwie skrajności: beton suchy u = 1,0 i beton oblodzony u = 0,05.

Z zatrzymaniem samochodu jest związane określenie “droga hamowania". Długość drogi hamowania zależy od kilku czynników, ale w każdych warunkach drogowych najskuteczniejsze jest hamowanie na granicy przyczepności.
Najczęstszym błędem kierowcy - w momencie przerażenia - jest gwałtowny, bardzo silny nacisk na pedał hamulca. Po prostu niekontrolowany instynkt samoobrony paraliżuje wolę kierowcy. Następuje zablokowanie kół. Samochód na zablokowanych kołach sunie po linii, jaką wykreśli wypadkowa sił nań działających. Kręcenie kołem kierownicy nic tu nie pomoże. Bowiem zablokowane, czyli unieruchomione koła jezdne suną w poślizgu. Jedynym wyjściem z tej niebezpiecznej pułapki, jest odblokowanie kół, czyli złagodzenie nacisku na pedał hamulca. Odblokowane koła znów zaczynają się toczyć, odzyskują przyczepność i reagują na ruchy kierownicy.
Warto zapamiętać! Droga hamowania wydłuża się - tracimy też kontrolę nad kierunkiem ruchu - gdy samochód sunie na zablokowanych kołach. Najkrótszą drogę hamowania uzyskujemy - w różnych warunkach drogowych - hamując “pulsacyjnie". Zwiększamy nacisk na pedał hamulca zbliżając się do granicy przyczepności, następnie zmniejszamy nacisk, zwiększamy, zmniejszamy... Tak hamując unikniemy - zwłaszcza na drogach mokrych, śliskich - poślizgu i zarzucenia samochodu.
(W samochodach wyposażonych w ABS hamowanie pulsacyjne odbywa się automatycznie - przyp. webmastera)
Jeżeli samochód wpadnie w poślizg i zarzuci, nie próbujmy temu zapobiec używając hamulca. W tym momencie nie należy również wyłączać sprzęgła. Ba, jeśli zarzucenie nastąpi podczas hamowania, należy natychmiast puścić pedał hamulcowy. Kołem kierownicy - unikając gwałtownych ruchów - usiłujemy nadać pojazdowi żądany kierunek jazdy. Prowadząc samochód z przednim napędem - w momencie zarzucenia - należy dodać nieco gazu, w samochodzie z napędem tylnym najlepiej zdjąć nogę z pedału gazu.

Oto przykłady długości drogi zatrzymania hamowanego samochodu - w różnych warunkach drogowych - który porusza się z prędkością 60 km/godz., następnie 100 km/godz. Zakładamy, że łączny czas reakcji przeciętnie sprawnego kierowcy i czas uruchomienia sprawnego układu hamulcowego wynoszą około sekundy. Przy założonej prędkości droga przebiegu samochodu w okresie reakcji kierowcy wynosi około 17 m i 28 m.

Natomiast całkowitą długość drogi zatrzymania samochodu - przy podanych wyżej czasach reakcji - podano w tabelce.

Warto o tym pamiętać rozpędzając samochód.