Alkohol powoduje zmiany w czynnościach i spostrzeganiu, czyniąc kierowcę mniej zdolnym do prowadzenia pojazdu. Alkohol przenika do krwi i pozostaje w organizmie przez dłuższy czas. Spala się bardzo wolno, np. na spalenie tradycyjnej “setki" wódki organizm potrzebuje około 5 godzin. Fizjologiczny poziom alkoholu we krwi wynosi 0,003-0,1 promille. Podchmielenie pojawia się już przy 0,5-1,0 promille - stan kierowcy można wówczas określić jako początek niepewności psychicznej. Upicie miernego stopnia występuje przy 1,0-1,5 promille - prowadzi do początku zamroczenia alkoholowego i utrudnia pojmowanie. Upicie średniego stopnia (1,5-2,0 promille) prowadzi do niedostatecznego opanowania ruchów, a upicie znacznego stopnia (2,0-3,0 promille) oznacza ciężkie zamroczenie alkoholowe. Ostre zatrucie alkoholem następuje po przekroczeniu 3,0 promille, a dawka śmiertelna wynosi 4,0-5,0 promille alkoholu we krwi.
Wielu kierowców pijąc alkohol uważa, żeby nie przekroczyć “bezpiecznej" dawki. To złudzenia. Nie ma “bezpiecznej" dawki. Przy zawartości 1,0 promille alkoholu we krwi, prawdopodobieństwo wypadku jest 5-10 razy większe niż u kierowcy trzeźwego. Przy zawartości 1,5 promille już 55-krotnie większe.

Badania wykazały, że po spożyciu alkoholu rośnie odwaga kierowcy, lecz maleje zręczność. Wzrost odwagi i utrata precyzji ruchu jest niemal proporcjonalna do ilości wypitego alkoholu.

Nie uważa się natomiast za alkohol lekarstw sporządzanych na spirytusie. Zawartość alkoholu w kilku kroplach lekarstwa jest bez znaczenia dla sprawności psychicznej i fizycznej kierowcy.
W wielu krajach określono 1,0 promille alkoholu we krwi kierowcy jako dawkę krytyczną. Badania wykazały, że taki stopień koncentracji jest granicą krytyczną nawet dla kierowcy nawykłego do picia alkoholu.
Alkohol to nie tylko czysty spirytus, wódka i wino, to również koniak, dżin, whisky, piwo i porter.
Zażywane leki również nie pozostają obojętne dla sprawności prowadzenia pojazdu. Atarax, Elanium, Tofranil, Insidon, Bimanol... łagodzą napięcie nerwowe, ale przedłużają czas reakcji i mogą wywoływać senność. Przedawkowanie insuliny stosowanej w cukrzycy może powodować stan utraty przytomności. Środki przeciwbólowe, działające uspokajająco - przedłużają czas reakcji. Leki na nadciśnienie - Raupasil, Randiazin, Ismelina - opóźniają czas reakcji.

Kodeks Drogowy ostrzega: “Policjant zatrzyma prawo jazdy w razie znajdowania się kierującego w stanie nietrzeźwym lub stanie po użyciu alkoholu, albo podobnie działającego środka".